SỰ KIỆN VÀ BÌNH LUẬN

Đưa ra một vấn đề như thế này, thoạt đầu cứ nghĩ là một sự so sánh khập khiễng. Một nhà khoa học nổi tiếng thế giới đoạt giải thưởng “Nobel Toán học”, trong đầu luôn tồn tại suy nghĩ phát kiến ra một vấn đề khoa học có giá trị. Và, người còn lại là một thương gia nổi tiếng top đầu Việt Nam, với tầm đã vươn ra thế giới, trong đầu luôn tồn tại suy nghĩ sẽ làm cách nào phát triển thương hiệu, của cải và sản sinh lợi nhuận tốt nhất. Nhưng, Việt Nam sẽ cần ai hơn?
Cái tên Ngô Bảo Châu, một tài năng toán học đặc biệt Việt Nam đã được giới truyền thông trong và ngoài nước nhắc đến suốt trong thời gian qua. Thời thơ ấu của Giáo sư như thế nào, học ở đâu, con đường khoa học phát triển ra sao… đều tràn ngập trên khắp phương tiện thông tin đại chúng. Có thể nói con đường đi đến thảm hoa hồng của GS. Ngô Bảo Châu hầu như chỉ đi theo một đường thẳng, được đào tạo trong môi trường tốt nhất của Toán học và để giành lấy những vinh quang cao nhất trong Toán học.
Còn đại gia Đoàn Nguyên Đức lại là câu chuyện khác. Con đường ông đi xây đắp cho thương hiệu Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) đạt đỉnh cao lại gian nan thăng trầm. Xuất thân là một cậu bé chăn trâu nghèo khổ trên cánh đồng bên cạnh sân bay Phù Cát, tỉnh Bình Định. Rồi ông gặp thời phất lên (điều quan trọng của sự thành công của một thương gia). Khởi đầu sự nghiệp của người đàn ông được mọi gọi thân mến bằng cái tên ông Ba Đức chỉ là việc trực tiếp điều hành một phân xưởng nhỏ, chuyên đóng bàn ghế cho học sinh tại xã. Rồi, Ba Đức trở thành ông chủ của Tập đoàn HAGL – một tập đoàn tư nhân – hoạt động trong nhiều lĩnh vực, doanh thu kể từ năm 2005 đã vượt quá 1.200 tỷ đồng, các năm sau đều cao hơn năm trước và dự kiến năm nay có thể lên đến 4.000 tỷ đồng. Các sản phẩm của HAGL group như đồ gỗ nội – ngoại thất cao cấp; đá granit ốp lát tự nhiên, mủ cao su… đã có mặt hầu khắp các thị trường các châu lục. Những phi vụ gần đây nhất của Ba Đức như việc ông mua chân sút số một Đông Nam Á Kiatisak và trả lương đến 15.000 USD/tháng vào năm 2002; hợp tác với CLB bóng đá nổi tiếng của Anh Arsernal để mở Học viện bóng đá HAGL Arsenal JMG vào năm 2007 và cú “ra đòn” mua và sở hữu chuyên cơ riêng đầu tiên ở Việt Nam… khiến tiếng tăm của Đoàn Nguyên Đức cũng như HAGL nổi như cồn cả ở Việt Nam và trên thế giới.
Triết lý, quan điểm của cả hai người này chắc chắn cũng là khác nhau.

Nhưng điều quan trọng, ở thời điểm này, ai là người mang đến nhiều lợi ích hơn cho Việt Nam?

Thành công của GS. Ngô Bảo Châu mang đến tiếng tăm vang dội cho một đất nước nhỏ bé, trải qua nhiều gian khó như Việt Nam trước thế giới. Đây sẽ là bệ phóng, mục tiêu hướng đến cho những học sinh, sinh viên đang theo đuổi con đường học tập, thậm chí đang cảm thấy hoang mang trước tương lai của mình. Còn Ba Đức, lợi ích ông tạo ra có phần trực tiếp hơn. Đó là việc làm, là cơ hội tỏa sáng, đổi đời cho những trẻ em nghèo đam mê quả bóng tròn, là những công trình địa ốc phục vụ cho nhu cầu của mọi người, góp phần thay đổi diện mạo mới đô thị phát triển. Sự lựa chọn, vì thế sẽ có rất nhiều, tùy thuộc vào quan điểm của mỗi người.
Còn sự lựa chọn nào nữa?

Trước khi GS. Ngô Bảo Châu đoạt giải thưởng Fields, có một sự kiện khá đặc biệt đã diễn ra. Đó là việc ĐH Quốc gia TP.HCM thành lập Trung tâm xuất sắc John Von Neumann. Trung tâm xuất sắc đã được thành lập rất nhiều nơi trên thế giới, là nơi quy tụ những nhà khoa học hàng đầu của quốc gia, nơi đào tạo ra nhiều nghiên cứu sinh có chất lượng nhất, là môi trường tốt nhất để nghiên cứu khoa học. Tất nhiên điều này được xem là muộn màng nhưng rồi có thể Việt Nam lại có những Ngô Bảo Châu thứ 2, 3….n.

GS. TS Dương Nguyên Vũ – Giám đốc Trung tâm xuất sắc John Von Neumann tại Việt Nam cũng là một nhà khoa học có tên tuổi trong cộng đồng châu Âu. Ông nguyện đứng ra thành lập Trung tâm này để thu hút chất xám của nhiều nhà khoa học khác trên thế giới đóng góp cho đất nước. Nhưng để tạo ra một môi trường đúng chuẩn, có thể tạo điều kiện tốt nhất cho các nhà khoa học làm việc và phát triển thì còn phải đối mặt với rất nhiều khó khăn. Mặc dù được ĐH Quốc gia TP.HCM tạo cho cơ chế hoạt động độc lập, riêng rẽ, trả lương theo mức đặc biệt (lấy từ nguồn chuyển giao các đề tài Nghiên cứu khoa học), nhưng rõ ràng như thế vẫn chưa đủ. Nếu như Trung tâm xuất sắc này nhận được sự đầu tư của những doanh nghiệp tại Việt Nam, chắc chắn sẽ hoạt động tốt và có hiệu quả hơn rất nhiều. Sự đầu tư ấy cũng giống như sự đầu tư của Bầu Đức dành cho học Viện bóng đá HAGL Arsenal JMG. Chỉ có điều, thay vì làm bệ phóng ước mơ cho những trẻ em nghèo mê bóng đá, thì John Von Neumann sẽ trở thành bệ phóng cho những Ngô Bảo Châu của tương lai.

VN có quyền tự hào những tài năng bóng đá thành danh trên thế giới được tào tạo từ Học viện bóng đá HAGL Arsenal JMG

Một mục tiêu giáo dục để có thể tạo nên một Ngô Bảo Châu tương lai, chắc chắn sẽ phải cần nhiều người có tiềm lực, thực lực như Đoàn Nguyên Đức. Khi những doanh nhân này góp tay vào (như trường Hạt giống lãnh đạo IPL mà trường doanh nhân PACE khởi xướng trước đó), mục tiêu này sẽ thành công nhanh hơn rất nhiều.

Việc lựa chọn ai giữa Ngô Bảo Châu và Đoàn Nguyên Đức lúc ấy sẽ không còn cần thiết mà sẽ trở thành việc lựa chọn cách nào mà cả hai người đặc biệt này đều có thể giúp ích cho đất nước. Một nhà khoa học nổi tiếng thế giới, một doanh nhân có tiềm lực mạnh mẽ cùng góp tay vào, tất nhiên nền tảng giáo dục sẽ được nâng cao, lớn đến mức khó mà tưởng tượng.

Vậy còn bạn, giữa Ngô Bảo Châu và Đoàn Nguyên Đức, bạn chọn ai?

Ông bầu của đội bóng HAGL đã từng phát biểu: “Chính vì thi rớt đại học (ông Đức thi rớt ĐH 4 lần – PV), tôi lại thành đạt như bây giờ. Tôi có đọc cuốn sách viết về 100 tỷ phú thế giới, thấy có ai học đại học được đâu. Ông trùm máy tính của thế giới là Bill Gates giỏi lắm cũng mới học nửa chừng năm thứ hai của Đại học Harvard rồi bỏ học. Riêng tôi lại rất thích câu nói: Trường đại học của tôi chính là trường đời!.

Còn GS. Ngô Bảo Châu, trong một cuộc đối thoại với thương gia Nguyễn Trung Hà, một nhà đầu tư có tiếng ở Hà Nội, từng là một học sinh giỏi Toán quốc tế 20 năm trước (không phải người không hiểu biết về khoa học), đã có một số quan điểm khá đối lập. Ông Hà cũng là tiêu biểu cho nhiều doanh nhân khác và càng gần hơn với suy nghĩ của ông Ba Đức. Đó là quan điểm xã hội này cần tài chính, cần kinh tế hơn nhiều so với Toán học và “Toán là một trò chơi” (lời ông Nguyễn Trung Hà). Còn với GS. Ngô Bảo Châu, dĩ nhiên giáo dục mới là một trong ba thứ quan trọng nhất của xã hội, bên cạnh quốc phòng và y tế.